در زمان امام سجاد مظاهر مسلمانی به کلی رنگ باخته بودودیگر نشانه ای از دین داری در جامعه یافت نمی شد.گویی پیش بینی پیامبر (صلی الله علیه وآله )به همین زودی محقق شده بود که فرمودند:روزگاری بر امت من می آید که از قرآن چیزی نمی ماندجز نوشتاری واز اسلام جز نامی .مردم را مسلمان می نامند،اما همین مردم دورترین افراداز اسلام خواهند بود.مسجدهای آنها از نظرشکل وصورت ظاهری بهتر واجتماعات مردم بسیار پررنق وآبرومند خواهد بود ،اما بهره آن مساجد،از نظر هدایت وصحت عمل وایمان مردم ،در نهایت ضعف است .
درهرحال ،فسادوفحشاجایگزین عفت اجتماعی شدومجالس می گساری،آواز خوانی وموسیقی به حدوفور،شیوع پیداکرده بود به گونه ای که خنیاگران ورقاصه ها از بالاترین منزلت اجتماعی برخوردار بودند.ارتکاب منهیان ومحرمات به حسب ظاهر به مقداری زیادی قوت گرفت ،چراکه دستگاه حکومتی ،خود مروج این فساد بودورواج این سرگرمی هارابین مردم ،بهترین عامل تحکیم حکومت خود می دانستندواساساقداست زدایی از نبوت وخاندان نبوت (صلی الله علیه وآله)،در دستور کار حکومت قرار گرفته بود.آنقدر مردم در این زمان تحقیر می شوندکه ابن ابی الحدید می نویسد:
همان گونه که گله های شتر واسبان را داغ می نهادندوعلامت گذاری می کردندتا اشتباه نشود که این حیوان در مالکیت فلان شخص است ،ببنی امیه به گردن های مردم داغ می نهادکه اینهابندگان معاویه ،یزد،بینی مر وان هستند.
در چنین دورانی ،امام سجاد(علیه السلام)در قالب دعابه احیای فضیلت های فراموش شده پرداخت ودر حقیقت صحیفه سجادیه وادعیه منقول از آن حضرت به طور عام ودعای مکارم اخلاق وابوحمزه ثمالی به طور خاص ،مانندآیینه هایی هستندکه می توان چهره اجتماعی آن زمان را در آن به خوبی تماشا کردوتلاش،زحمت،ونقش آن حضرت را در میان مردمی که زیر سلطه حاکمان ،همه فضایل ومنزلت های عقلانی وعاطفی خود را از دست داده بودند،مشاهده کرد،که در واقع این مطالب ،مبین منزلت حقیقی انسان هاست .خود حضرت به بهترین وجه به این ادعیه وسخنان ،عمل می کردند،به گونه ای که اعجاب وتحسین همگان را برانگیخته است .
مشاهده شده در سیری در رساله حقوق امام سجاد (سلسله گفتارهای حضرت آیت الله یثربی جلداول صص 17-19-21
آخرین نظرات