مدرسه علمیه حضرت زینب میناب

بصیرت در لغت:

این واژه برگرفته از ریشه ی عربی"بصر"است وجمع بصر،بصائراست .درقول خداوندکه می فرماید:فمااغنی عنهم ولاابصارهم وغالبابه صورت ترکیبی اضافی با واژه ی چشم به کاررفته ودربرابربینایی حسی وظاهری ،به معنی بینایی قلبی وشهودی بوده است.برخی گفته اندبصیرت ،معرفت واعتقادکامل شده درقلب ،نسبت به اموردینی وحقائق امور است .

بصیرت به معنای روشن ،روشنایی وبینایی،یکی از مهمترین واژه های کاربردی در فرهنگ قرآنی است .با این همه مراداز بصیرت در عرف سیاسی واجتماعی ،همان قدرت تشخیص مسائل پیچیده ی سیاسی اجتماعی ودرک وفهم درست آن ،برای دستیابی به راهکارهای مفیدوسازنده در این حوزه ها می باشد.

صاحب رای وبصیرت کسی است که بتوانددرهنگام بحران ها وفتنه های اجتماعی ،حق را از باطل تشخیص دهدوموضع مناسب با آن اخذکندودر سیاهی فتنه ها وتاریکی آن بتواندبا نورمعرفت،تقوای الهی،مسیر خویش را بشناسدودر آن حرکت کند.

بصیرت در اصطلاح:

شناخت روشن ویقینی از دین ،تکلیف،پیشوا،حجت خدا،راه،دوست ودشمن ،حق وباطل گویند.بصیرت صفتی است در شخص که به او توانایی شناخت راه حق وباطل از یکدیگر را می دهدوالبته همچون بسیاری از صفات نفسانی در انسان با زمینه های قبل موجوددر انسان نیز در ارتباط می باشد،به طوری که ممکن است فردی اساسا فاقدتوان لازم برای تشخیص دقیق وصحیح باشد.در نتیجه چنین فردی اگر چه ممکن است انسان بسیار خوبی بوده وبه لحاظ مراتب علمی نیز در سطح بالایی باشداما در مواردی که نیاز به عنصر بصیرت وجودداردولی بایددر حرکت مقلدباقی بماندواز اظهار نظرهایی که نیازمندقوه ی تشخیص است خودداری نماید.

مشاهده شده درپایان نامه بصیرت ر آیات وروایات اثر زهره واحدی

بسم الله الرحمن الرحیم

اما بعد،از پروردگارتان عافیت بخواهید.

وآرامش ووقاروطمانینه وحیا را از دست ندهید

از آنچه شایستگان شما دوری جستند،خودرا پاک نگه دارید.با اهل باطل،روشی نیکو پیشه کنید.بدرفتاریهای آنان را تاب آورید.

از کشمکش با آنان بپرهیزید.

در نشست وبرخاست ومعاشرت ودرگیریهای کلامی با آنان از آیین تقیه که خدادستور داده ،پیروی کنید،زیرا شما ناچار به آمدوشدومعاشرت وجروبحث با آنان هستید.

پس وقتی گرفتار بگومگوبا آن ها شدید؟،آن ها آزارتان خواهنددادودر چهریتان آثارنامطلوب را خواهددید.

اگر حامیت الهی نبود،به شما حمله می کردند،ودشمنی وکینه ای که نهفته می دارند،بیش از آن است که آشکار می کنند.

انجمن ها ونقاط اجتماعتان یکی است ولی روح های شما متفاوت است وبا هم پیوند نمی گیرد.

شما آن ها را دوست نداریدوآنها هم به شما محبت ندارند،ولی خداوندشمارابا پیروی از حق گرامی داشته وحق را به شمانشان داده وآن ها را از اهل حق قرار نداده ،شما با آن ها نرمش می کنیدوبه رفتار آن ها ،صبر می ورزیدولی آن ها با شما خوش رفتاری ندارندوبه هیچ کار شما شکیبا نیستند.

شما بدی را به روش نیکوتردرروابط خودوآنان برطرف می کنیدوبا اطاعت خدارضای اورا جستجو می کنید،ولی خیری نزدآنان نیست .

برای شماروانیست که آنانرا براصول دین خدا(تشیع)آگاه کنید،زیرااگردرباره ی ریشه های دین خداچیزی بشنود،باشمادشمنی می کنندوبه مقامات عالی گزارش می دهندودرنابودی شما می کوشند،وبه آن چه ناخوش دارید،باشماروبه رو می شوندودرولت فاجران با شمااز طریق انصاف رفتار نمی کنند،جایگاه خویش وروابط خویش را در ارتباط با اهل باطل بشناسید.

آیانمی دانید؟دلیل سخن خدای تعالی که درکتابش،می فرماید:

آیاآن هاراکه ایمان آوردندوعمل شایسته داشتند،همچون تباهگران درزمین قرارمی دهیم یا پارسایان را (درکیفروپاداش)بسان فاجران می گیریم .

خودراازاهل باطل گرامی وفراتربدانید،خداوندمتعال وامام ودین خویش را درمعرض رفتارنادرست اهل باطل قرار ندهیدکه سبس خشم خداشویدونابودگردید،آرام آرام!

ای صالحان ؟،دستورخداودستورماموران اوراکه موظفید،اطاعت کنید،پاس بدارید،تاخدانعمت های خودرا از شماسلب نکند.درراه خداباآن ها که هم فکر شمایند،محبت کنیدواز مخالفان در راه خدانفرت داشته باشید،عشق ومحبت عمیق خودرا به هم کیشان خو تقدیم کنیدوآن را به دیگران وآن ها که با شما به دلیل دین تان دشمن اندوبرای تان نقشه می کشند،ندهید.

این است تربیت ما،تربیتی الهی ،آن را بگیرید،خوب بفهمید،دریابید،پشت سر نیندازید،تاآن چه با هدایت شما ارتباط دار،گرفته وآن چه با هوای نفس شما موافق است ،دور افکنده ورها کرده باشید.

به هوش که از گردنکشی در برابرخدابپرهیزید،وبدانیدهرکس به گردنکشی به گردن کشی دربرابر خداگرفتار شود،بر آیین وقانون خداگردن کشی خواهدکرد.

پس بر دین خدابمانیدوبه عقب بر نگردیدکه زیان کار خواهیدشدوخداوندما وشما را از سرکشی در برابر خویش پناه دهد.

مشاهده شده در نامه جامعه شماره 3آذر 1383ص24و25

امام صادق در این رساله ی ارزشمند،حدودبیست محورمهم عقیدتی ،اخلاقی،سیاسی،وعبادی را موردتوجه قرار داده ودرزمینه ی این محورهای بیست گانه نکات مهمی را یادآورشده اند.

دریک دسته بندی ی کلی حضرت روابط گوناگون شیعیان با خداوندواولیای الهی ودیگر شیعیان وحتی مخالفان تشیع را موردتوجه قرار داده اندودر هر زمینه رهنمودهای لازم را بیان فرموده اند:

1-اصول رفتاری در فضای رعب ووحشت وشیوه های تقیه

2-توجه به برنامه ریزی الهی برای حوادث عالم

3-اهمیت اطاعت از ولایت الهی واولیای الهی

4-هشدارنسبت به دین آموزی از کانون های انحراف وتحریف وآراوامیال شخصی وقیاس های بشری.

5-ضرورت خودسازی اخلاقی

6-اخلاق معاشرت با مخالفان فکری

7-فراگیری اندیشه واخلاق از سنت نبوی وعترت

8-حمایت از محرومان وتواضع ومحروم داری

9-تحکیم روابط درون گروهی

10-پرداخت حقوق مالی الهی

11-توجه ورعایت مشکلات امام ورهبری

12-توجه به جایگاه وارزش پیروان اهل بیت علیه السلام

13-اجتناب از گناهان وتوجه به جدی بودن اوامرونواهی الهی

14-شناخت منافقان واهداف وروش های آنان

15-کنترل زبان ودقت در اضهارنظرها

16-رعایت اخلاق عبادی وروابط با خداوندمتعال

17-هشدار نسبت به دنیازدگی ورفاه گرایی

18-ضرورت صبرواستقامت در حوادث اجتماعی

19-راهکارهای دعوت به اندیشه ی عترت وتبلیغ عملی

20-تاکیدبر پیروی از دستورهای الهی وسنت نبوی واهل بیت علیه السلام

مشاهده شده در نامه جامعه شماره 3آذرماه 1383ص21

 1- توانایی برقراری روابط اجتماعی  نیزمانند بسیاری ازرفتارهای دیگربه اموزش نیاز داردتمرین برخوردهای اجتماعی درخانه وبه خصوص درقالب به کودکان کمک خواهد کرد تاقواعد لازم رابیاموزد حتی با قصه گفتن نیزمیتوان به نوعی مهارتهای برقراری ارتباط با کودک راتمرین کرد سپس هرگونه پیشرفت دررفتارهای اورامتوجه قرارداد.     

2-هیچگاه کودک رابه علت خجالتی بودن مسخره نکنید ارایه  پاداش مسلما روش مناسب تری خواهد بود درواقع شرمنده ساختن کودک یاشرمنده کردن اوتنها احساس بی کفایتی رادراوافزایش می دهد درمقابل تشویق کرن منجرمیشود تا کودک بهتردریابد که کدام رفتارمناسب تراست .                        

  3 -به نظرات اودرتصمیم گیریها توجه کنیدهرچند که کودک کم سن وسال باشداما تلاش کنید تابه نحوی به اوفرصت اظهارنظربدهید به خصوص درباره امورمربوط به خودش مانندانتخاب رنگ لباس یااسباب بازی .       

4- ثبت نام درکلاسهای ورزشی نیز میتواند محیطی جدیدهمراه داشته باشد و به از بین رفتن خجالت او کمک کند.

5-قبل از ورود به موقعیت های جدید شرایط را برایش توصیف و حتی وضعیت های فرضی را با او تمرین کنید تا به صورت ناگهانی با آنها رو به رو نشود.

6-موفقیت ها وشکست های فرزندتان را با دیگران مقایسه نکنید.بلکه به پیشرفت او در قیاس با رفتارهای قبلی خودش اهمیت دهید و برای هر رفتارجزئی به نحوی ابراز شادمانی و او را تشویق کنید.از رفتارهای به شدت حمایتی که خجالتی بودن را در او تثبیت می کند بکاهید، اما این کار را طی مدت زمانی طولانی و به آهستگی انجام دهید و اگر در یک موقعیت اجتماعی تقاضایی دارد از او بخواهید که خودش این کار را انجام دهد.

7-با این حال والدین باید برای ایجاد یک رفتار جدید در کودک شان شکیبا باشند و بهتر آن است که در صورت تداوم مشکلات از راهنمایی های یک روان شناس در حوزه مشکلات کودک بهره ببرند.

                                      مشاهده شده در ماهنامه تخصصی کودک شماره:115،آذر 94،ص.51

تقویت بصیرت سیاسی:

در فتنه ها عامل اصلی شناخت ودرک درست داشتن ،بصیرت است .بصیرت چراغی است که همواره روشنگر ونجات بخش انسان از گمراهی هاست وبه انسان قدرت می دهدتاباحق محوری راه صواب را از ناصواب تشخیص داده وراه حق را برگزیند .در سایه بصیرت است که حق وباطل ،به خوبی آشکارمی گرددوانسان از ظواهر اشیاء و حوادث عبور نموده و به درکی فراتر از چهره ظاهری آنها نائل می آید.حضرت علی (ع)در این باره می فرمایند :«یا ایها الناس فانی فقات عین الفتنه و لم یکن لیجتری علیها احد غیری» «لعلی بصیره من نفسی ویقین من ربی »«من بودم چشم فتنه را کور کردم وکسی جز من جرات آن را نداشت واین نبود مگربه دلیل بصیرت ویقینی که از پروردگارم داشتم »ودر جایی دیگرفرمودند:به مراتب تحمل فقدان بصرآسان تراز فقدان بصیرت است .از این روتقویت بصیرت افرادجامعه یکی از راه هایی است که در چارچوب مبارزه ریشه ای با فتنه در جامعه اهمیت است .رهبر معظم انقلاب توصیه جدی به بالابردن بصیرت کرده ومی فرمایدومی فرماید:اگرمن بخواهم یک توصیه به شما بکنم ،آن توصیه این خواهد بودکه بصیرت خودتان را زیاد کنید،بصیرت.بلاهایی که بر ملتهاوارد می شود،در بسیاری از موارد بر اثر بی بصیرتی است .خطاهایی که بعضی از عامه مردم وبیشتر از نخبگان،خطاهایی می کنند.نخبگان که حالا انتظار هست که کمتر خطا کنند،گاهی خطاهایشان اگر کمآهم بیشترنباشد،کیفآبیشتر از خطاهای عامه مردم است بر اثربی بصیرتی است ،خیلی هایش نمی گوییم همه اش .

کلیدواژه :امام علی،رهبرانقلاب،بصیرت

مشاهده شده در کتاب بصیرت پاسداری 2اثر معاونت سیاسی نمایندگی ولی فقیه در سپاه ص 115و116-9